Líon alt a bhfuil an ghné seo luaite iontu: 85
Bhí an t-athair 44 bliana d’aois ag an am agus Brigid 33 agus bhí siad pósta le 16 bliana.
In An tUltach, Bealtaine 1975, deir R ··· In An tUltach, Meitheamh 1975, tá aiste dar teideal ‘Pádraig Mac Con Midhe agus Coláiste Bhríde’ ag Joseph Ó Searcaigh, agus, ag Dónall (Dhonnchaidh) Ó Dónaill, Rann na Feirste, tá ‘M’eolas-sa ar Phádraig Mac Con Midhe’.
Bhí sé ar dhuine de bhunaitheoirí Chomhaltas Uladh agus bheadh ina rúnaí, ina chisteoir ar ball agus ina uachtarán sa deireadh ··· In An tUltach, Aibreán 1975, dúirt Anraí Mac Giolla Chomhaill: ‘Do chuid mhór againn b’ionann Pádraig agus An tUltach ··· In A hidden Ulster: People, songs and traditions of Oriel, 2003 deir Pádraigín Ní Uallacháin: ‘He published a census of the last surviving Irish-speakers in the six counties of Ulster in An tUltach 20 April 1943.’ Tugann sí freisin ainm na seanmhná, comharsa leis, ar fhoghlaim sé Gaeilge dúchais Ard Mhacha uaithi agus é ina thachrán: Margaret Modartha Kelly ··· Faoin teideal ‘Fathach Fir’, déanann Seán Ó Síocháin cur síos ar a ndearna sé in An tUltach, Meitheamh 1975.
Ba é an chéad uachtarán é ag Comhdháil Náisiúnta na Gaeilge agus bhí ina bhall de Choiste Comhairleach Radio Éireann a bhí ag iarraidh a áitiú ar an Roinn Oideachais go nglacfaidís le cláir raidió mar chuid de chúrsa léinn na mbunscoileanna
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Murach taighde eiseamláireach Chiaráin Uí Dhuibhín in An tUltach, Márta 1994, agus gur casadh air, sula raibh sé ródheireanach, clann, lucht aitheantais agus comharsana Mhic Ghréagóir, ní dóigh go mbeadh a fhios go brách cér dhíobh an Gréagóireach seo ná cad a bhain dó ar deireadh ··· Bhí ábhar i gcló aige in An tUltach in 1927-28.
D’éag sé in ospidéal Royal Victoria 14 Márta 1950 ··· Ach mhair gean Aoidhmín ar Sarah agus ar a nighean, agus níor thóg sé suas ariamh le bean ar bith eile’.
Foilsíodh Sgéaltan X Reachrann arís in 1991 mar chuid de Athchló Uladh agus in éineacht leis tá ábhar a bhí i gcló ag Aoidhmín in An tUltach.
Dúirt Tomás Ó Fiaich in An tUltach, Bealtaine 1976: 'Bhí an tAthair Lorcán agus an tEaspag Ireland an-mhór le chéile go dtí gur bhris an chéad chogadh domhanda amach in 1914 ··· Chomh maith lena bheith ina Ard-Ollamh bhí sé ina chisteoir, ina rúnaí agus ina dhéan ann ar feadh na mblianta.
Ba é a bhunaigh An tUltach in 1924 agus bhí sé ina eagarthóir ar an iris ó thosach go 1940, ach tréimhse ghairid i mbliain 1933-4, nuair a bhí Séamus Ó Néill[B3] sa phost, a fhágáil as an áireamh ··· 25 Meitheamh atá ag Irish Catholic Directory agus is léir ar fhógra an bháis in Dundalk Democrat 28 Meitheamh 1941 gurb in é an dáta ceart.
Rinne Anraí Mac Giolla Chomhaill a shaothar scríofa a liostú in An tUltach, Feabhra 1983, agus arís sa bheathaisnéis: 164 mír san iomlán idir 1902 agus 1941
In Agus Lúnasa na bliana sin, in eagarfhocal dar teideal 'Giolla na Gaeilge', dúradh: 'Ba scoláire Gaeilge é a bhí sásta agus cíocrach, fiú, freastal ar aos ealaíonta cruthaitheach na teanga.' In An tUltach na míosa sin scríobh Gearóid Stockman gurbh é Muiris fear faire an Chaighdeáin ··· Bhí Gearóid Stockman ar fhoireann teagaisc Choláiste Mhaolmhaodhóg agus d’fhág sé cuntas againn ar a fheabhas a bhíodh Muiris i mbun ranga (An tUltach, Lúnasa 1979) ··· Tá Foclóir Uí Dhónaill faoi chomaoin aige 'as a ghrinnmholtaí i dtaobh téacs agus litrithe agus gramadaí.' Agus san fhocal ón bhfear eagair, Pádraig Ó Fiannachta, in An Bíobla Naofa: 'Bhí raidhse moltaí ó scoláirí, go háirithe ó Mhuiris Ó Droighneáin.'
Bhí toradh a mhachnaimh i rith an 25 bliain deiridh dá shaol le fáil go míosúil in An tUltach
In An tUltach, Iml ··· Tá clár a shaothair i gcló ag Nollaig Mac Congáil in An tUltach Aibreán 1981 ··· Ba é a chum “Thuas i lár a’ ghleanna” (An tUltach, Uimhir Mhór na Nollag 1926).
Deartháir cáiliúil eile leis ba ea Seán Bán Mac Grianna a scríobh Ceoltaí agus seanchas (1976)
Scríobhadh sé aistí faoin ainm pinn ‘Fiach Fánach’ in An tUltach agus baineann ceann in uimhir Fheabhra 1952 le cuairt a thug Séamus Mac a’ Bhaird [q.v.], timire Gaeltachta Chonradh na Gaeilge, ar an scoil agus an chaoi a ndeachaigh an chuairt sin i gcion air féin ··· Bhíodh colún nuacht Thír Chonaill aige in An tUltach ó 1949 amach ··· Tá cuntas air in An Claidheamh Soluis 18 Meitheamh 1904.
Tuairiscíodh in Donegal Democrat 4 Eanáir 1992 go raibh eagar á chur ag an Athair Anraí Mac Giolla Chomhaill ar chnuasach de na haistí a bhí i gcló ag Ó Baoighill in An tUltach.
Suíomhanna gréasáin
Ó Duibhín, C
Tuairim an ama seo freisin chaith sé dhá bhliain go leith ina eagarthóir ar An tUltach ··· Tá cuntas ag Gearóid Ó Casaide in Meascra Uladh 2 ar ar scríobh sé in An tUltach
(An tUltach, Lúnasa 1956) ··· Bhí aistí i gcló aige in An tUltach, Inniu, Capuchin Annual, Donegal Annual, An Síoladóir, An Phoblacht
£1 sa tseachtain an tuarastal a bhí aige’.
An ráiteas sin a spreag Peadar Ó Dubhda [B1] chun alt dar teideal ‘An Chéad mhúinteoir taistil Gaeilge’ a scríobh in An tUltach, Samhain 1966 ··· In Na timirí i ré tosaigh an Chonartha 1893–1927, 1990 deir Donncha Ó Súilleabháin: ‘Ba é an chéad mhúinteoir taistil é agus an chéad mhairtíreach de mhúinteoirí taistil an Chonartha ach níorbh é an duine deireanach acu é’.
Ghoilleadh an fhaillí a rinne an eaglais sa Ghaeilge go mór ar Pheadar Ó Dubhda, agus bhí sé cúig bliana os cionn na gceithre scór nuair a scríobh sé an cuntas sin in An tUltach
Scríobhadh sé do An Claidheamh Soluis, Sinn Féin, An tUltach, Misneach, The Leader, An Sguab, Fáinne an Lae, Catholic Bulletin, Dundalk Democrat agus go leor eile irisí agus nuachtán.
Scríobh sé idir dhrámaí, scéalta agus rannta go raidhsiúil don aos óg ··· A number of his photographs appeared in various journals in the early decades of the twentieth century including An tUltach, An Claidheamh Soluis, Tempest’s Annual and the Catholic Bulletin.’
Bhí aon rud amháin a rinne Peadar i Samhain 1913 a dheighleann amach é ó fhormhór a chineáil féin
Bhí sé ar dhuine de na healaíontóirí a rinne léaráidí don Wolfe Tone Annual agus don An tUltach ··· Trí mheán na Gaeilge a dhéanadh sé an obair theagaisc.
Na scéalta a scríobh sé i dtaobh Chogadh na Saoirse foilsíodh iad in An tUltach faoin teideal “Scéalta fíora Óglach”
Tá aistí substaintiúla agus neart taighde i gcló ag Séamas Mac Diarmada in An tUltach (Bealtaine, Meitheamh 2005) ar an Loingseach agus a mhuintir ··· Tá cuntas iarbháis ar Shéamus Mac Diarmada féin in An tUltach, Iúil 2006.
Bhain sé duais Ollscoil St Paul Minnesota/An tUltach, d’úrscéal eile dá chuid, Brothall, in 1988 ··· Scríobhadh fógraí báis agus ailt ómóis di in Guth Ghoill, The Tírconaill Tribune, The Irish News, The Irish Times, SAOL, An tUltach, agus Gaelscéal
Is ar leathanaigh An tUltach ba mhó a rinneadh cur síos air agus is orthu sin a d’fhág sé lorg a láimhe féin faoin dá ainm cleite, ‘Scota’ agus ‘Seán as Albain’.
Rugadh ar an 25 Bealtaine 1890 in Uphall in Albain é ··· Mar a chéile leis an siopa nuachtáin a bhí ar ball aige agus, nuair a ceapadh ina fhear a’ phoist é, chrom sé ar bhailiú na Gaeilge i gceart.
D’fhoilsigh sé sraith altanna, ‘Brosgar agus Trosgar’, ar An tUltach faoi Ghaeilge Bhaile na Scríne
Tá eolas ina thaobh in: Scríbhneoirí na Gaeilge 1945-1995 (1995) le Seán Ó Cearnaigh; Eolaire Chló Iar-Chonnachta de scríbhneoirí Gaeilge (1998); sna cuntais iarbháis in: Foinse 9 Samhain 2003; Irish Times 15 Samhain 2003; Sunday Independent 23 Samhain 2003 le Nollaig Ó Gadhra; Southern Star 27 Nollaig 2003 le Nollaig Ó Gadhra; Examiner 12 Samhain 2003; Saol, Eanáir 2004; Methodist Newsletter, Aibreán 2004; An tUltach, Márta 2004 le Seán Ua Cearnaigh; Lá 10 Samhain 2003 le Eoghan Ó Néill.
I gceantar Dhoire Garbh Thoir tamall ó Dhroichead na Bandan, Co ··· Ó 1946 amach bhí aistí agus léirmheasanna i gcló aige in Comhar, An tUltach, Inniu, Feasta, Amárach, Agus, Déirdre, Scéala Éireann, Cork Examiner, Mayo News
Tar éis a bháis scríobh Pádraig Mac Conmidhe[B4] faoi in An tUltach go raibh sé ar na daoine ba fhearr a raibh labhairt na Gaeilge acu lasmuigh den Ghaeltacht ··· Chabhraíodh sé leis an Muireadhach, ar chara mór leis é, chun eagar a chur ar An tUltach agus scríobhadh cuid de na heagarfhocail
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Tá cuntas iarbháis ar an gceoltóir seo in Foinse 2 Aibreán 2006 agus in Irish Times 8 Aibreán 2006 agus ómós ag Michelle Nic Pháidín in An tUltach, Aibreán 2006 ··· ‘I mo dhiaidh bhí Gleanntáin Ghlas Ghaoth Dobhair is beag nár bhris mo chroí na focail ghoinbhlasta a cheol Paul Brady a fhad agus a bhí cónra Phroinsiais á hiompar chun a hadhlactha i dteach pobail Dhoirí Beaga ar 28 Márta’ (An tUltach)
Tá cuntas iarbháis in Irish Times 13 Márta 1999 agus ag Pádraig Ó Baoighill in An tUltach, Aibreán 1999 ··· Thír Eoghain, don múinteoir scoile seo, dar le cuntas An tUltach, ach is é Baile an Mhuilinn, Co
Tá ‘Saol agus saothar Shéamais Mhic Chonmara’ le Seán Mac Cionnaith in An tUltach, Meán Fómhair 1984 ··· Tá cuntas ag Ruairi Ó Bléine in An tUltach, Deireadh Fómhair 1985, faoin teideal ‘Séamas Mac Conmara, dochtúir agus scríbhneoir’.
Rugadh é san Iúr, Co
Gan amhras scríobhadh cuid mhór cuntas air tar éis a bháis agus ina measc tá: ‘Fiche bliain faoi bhláth (1969-1989)’ le Tadhg Ó Dúshláine in Feasta, Meitheamh 1990; ‘Bua agus beannaíocht’ le Diarmaid Ó Doibhlin in An tUltach, Meitheamh 1990; ‘Bíonn fir mhaithe gann’ le Proinsias Mac Aonghusa in Feasta, Meitheamh, 1990; ‘An Cairdinéal Tomás Ó Fiaich’ le Réamonn Ó Muirí in An tUltach, Meitheamh, 1990; in Seanchas Ard Mhacha, 1990; in Creggan: Journal of the Creggan Local History Society, 1991 mar a bhfuil cuimhní pearsanta agus cur síos le daichead dá lucht aitheantais ar ghnéithe dá shaol agus ar eachtraí a bhain dó; an réamhrá a chuir Diarmaid Ó Doibhlin le Ón Chreagán go Ceann Dubhrann: aistí le Tomás Ó Fiaich (1992)
Scríobh Iarla Mac Aodha Bhuí cuntas ar a shaothar in An tUltach, Bealtaine 1991
Tá an fheartlaoi a scríobh a mhac Cormac i gcló in Seanchas Ard Mhacha 17, 1998; in An tUltach, Bealtaine 1998 tá ‘Saothar Phadaí’ le Cathal Ó Diolúin; tá ‘Pádraig Ó hÁdhmaill’ le Gearóid Mac Giolla Domhnaigh san iris chéanna, Meitheamh 1998
Bhí sé ag obair go lánaimseartha do Ghael Linn go ceann tamaill de bhlianta ina dhiaidh sin, é ag bailiú dóibh, ag moltóireacht dá scoláireachtaí Gaeltachta, agus ag tabhairt aire dóibh sin a chaitheadh téarmaí ar scoláireachtaí i dTír Chonaill.
Bhíodh scéalta béaloidis i gcló aige in An tUltach, chomh maith le dánta
Lean sé air i rith an ama ag foilsiú ábhair in An tUltach, in Scéala Éireann, agus ag scríobh do Radio Éireann
Tá cuntas ag Cathal Mac Criostail ar a shaol in An tUltach, Deireadh Fómhair 1962, agus cuireann sé síos ann ar chúlra na clainne: ‘Ba í clann Mhic Ghrianna an chéad teaghlach a chuaigh i mbun tí i Rann na Feirste tuairim ar dhá chéad bliain ó shin
Scríobh Peadar Ó Dubhda cuntas moltach air in An tUltach, Uimhir 7, Mí na Féil’ Mlinne 1924: ‘Le cúig bliana is fiche anuas bhí Aindrias ag síorbhronnadh ar Ghaeilgeoirí óga na Maighe seo na seoda luachmhara do-cheannaithe sin a bronnadh air féin
I léirmheas (An tUltach Meitheamh 2006) ar dhá leabhar le Joseph Martin (The GAA in Tyrone –The Long Road to Glory agus The GAA in Tyrone – The Road to Greatness 2004-5) deir Anton Mac Cába gur rugadh i Hong Cong é: ‘Eisean an té is fearr leis, as iomlán na ndaoine a bhí bainteach le CLG
Tá cuntas air ag Gearóid Mac Giolla Domhnaigh in An tUltach, Nollaig 1994.
Séamus Mac Leannacháin cuallacht Ghaelach in eaglais Naomh Peadar (An tUltach, Lúnasa, 1962)
D’fhoilsítí a aistí in An tUltach, Humanitas, Seanchas Ard Mhacha, Irish Historical Studies, Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland, Comhar, Irish Ecclesiastical Record ...
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Tá cuntas iarbháis ar an scoláire / scríbhneoir Gaeilge seo ag Fionntán de Brún in An tUltach, Feabhra 2005
Tá gearrchuntas in An tUltach, Meitheamh 2005
In Foinse 5 Deireadh Fómhair 2003 is thar ceann Choiste Gnó Chonradh na Gaeilge a scríobh Íte Ní Chionnaith, duine d’iaruachtaráin na heagraíochta sin, cuntas air (an cuntas céanna atá in An tUltach, Deireadh Fómhair 2003)
Scríobhadh sé freisin sna nuachtáin áitiúla agus cuimhnítear go háirithe ar aiste dar teideal ‘An Gord sick awna agus an yayling’ in An tUltach, Samhain 1935
Bhí toradh ar a shaothar: tháinig neart daoine isteach sa rang agus lean cuid mhaith acu go dtí go bhfuair siad an Fáinne’, a dúirt Pádraig Mac Conmidhe [B4] in An tUltach, Samhain 1965.
Bhí dúil aige sa rothaíocht, sa tseandálaíocht, sa snámh agus san iascaireacht
Bhí sé tamall ina eagarthóir ar An tUltach, ina uachtarán ar Chomhaltas Uladh ó 1948 go 1952, ina ardmháistir ar Choláiste Bhríde, Rann na Feirste, agus ina uachtarán ar Choláiste Theilinn
In An tUltach, Mí na Nollag 1995, in alt faoi bhunú Chomhaltas Uladh i 1926, tugtar Béal Átha Beithe mar sheoladh aige
Scríobh Diarmaid Ó Doibhlin in An tUltach, Samhain 1979 ar ‘an tírghráthóir mór, an teangeolaí mór a raibh cáil idirnáisiúnta air, an bráthair bocht d’ord San Froinsias nár spáráil é féin ariamh’
When St Patrick’s College was granted university status in 1974 he ensured that the Irish department rose to the challenge by offering courses on a par with any third-level institute.’
Ó 1948 go 1956 bhí sé ina eagarthóir ar An tUltach
Foilsíodh corraiste leis in Comhar agus in An tUltach
in Seanchas Ard Mhacha, 20, 2004 agus ag Anraí Mac Giolla Chomhaill in An tUltach, Lúnasa 2004
In An tUltach, Márta 2005 tá bailithe ag Ciarán Ó Duibhín a bhfuil d’eolas faoi agus de thuairimíocht faoin amhrán le fáil i leabhair, i ndaonáireamh 1851, i dtaifid pharóiste (Eaglais na hÉireann) an Leithid, Co
Níor leor di ach oiread Gaeilge a theagasc mar “ábhar”, bhí iomlánú ar an saol aici san teagasc’ (An tUltach Iúil 1965 )
Bhí ‘Músa’, leagan de ghearrscéal Gearmánach, i gcló aici in An tUltach, Márta 1931 agus bhí ‘Páidigh ’s a mhuc,’ scéal a scríobh sí síos ó Biddy Coyne, Bun Beag, Co
Gan amhras is in Bulletin of the Ulster Place-name Society agus in An tUltach atá an chuid is mó dá hailt
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Tá cuntas ar an sagart seo: ag Dónall Mac Giolla Choill in An tUltach, Eanáir 2006; in Foinse 27 Samhain 2005; in Donegal Democrat 10 Samhain, 2005; in Donegal News, 11 Samhain, 2005
I rith na 1950idí bhí aistí agus léirmheasanna i gcló aige in Feasta, Comhar agus An tUltach
Rugadh beirt chlainne dóibh, Úna, a cailleadh go hóg, agus Dónall.
Tar éis do Mhairéad dul le saoririseoireacht, is iomaí alt agus léirmheas léi a foilsíodh ar na hirisí Feasta agus Comhar, agus ar feadh blianta bhíodh colún míosúil do dhaoine óga aici ar An tUltach
Sa bheathaisnéis le Anne Chambers, tá liosta de 174 alt leis, 12 acu i nGaeilge ar réimse leathan ábhar san iris sin, An tUltach, Comhar agus mar sin de.
In 1975 d’iarr Aire na Gaeltachta, Tomás Ó Dómhnaill, ar Whitaker a bheith ina chathaoirleach ar Bhord na Gaeilge, a bhí le teacht in áit Chomhairle na Gaeilge, a raibh sé ina bhall di
Bhí sé seal ina scrúdaitheoir seachtrach ag Ollscoil na hÉireann, Maigh Nuad, agus ag Ollscoil na Banríona, Béal Feirste, d’iarchéimithe Ph.D.
Idir 1962 agus 2016 bhí saothar a phinn á fhoilsiú go dílis rialta i dtréimhseacháin éagsúla: Irisleabhar Mhá Nuad, An tUltach, Comhar, Seanchas Ard Mhacha, NIMLA: Journal of the Modern Language, Derriana, Raithneach, Journal of the South Derry Historical Society, The Furrow agus is iomaí alt a bhí aige ar The Irish Times
Más ea, chaith Niall Tóibín tarraingt ar iomlán na n-uirlisí ceirde aige féin, iad saoraithe i gcaitheamh na mblianta, chun obair máistircheardaí eile a oiriúnú’ (An tUltach, 1 Feabhra 2010).
Sóisialach neamhleithscéalach agus Corcaíoch bródúil ab ea Niall Tóibín nach ndearna dearmad riamh ar a dhúchas ná ar a áit dúchais
McCormack 2 Meitheamh 2004 agus ceann le Pádraig Ó Baoighill in An tUltach, Bealtaine 2004
Bhí ailt i gcló aige go minic sna nuachtáin agus in irisí mar Éire-Ireland, An tUltach, Feasta (tuairim is 150 píosa), Comhar (ocht n-aiste agus tríocha idir 1965 agus 1985)
Foilsíodh ailt leis in Feasta, Inniu, Agus, An tUltach
Chaith sé dhá théarma ina uachtarán ar Chomhaltas Uladh agus ó na 1970idí go lá a bháis bhí sé ina chathaoirleach ar an iris An tUltach
Bhí an gearrscéal ‘An t-aistriú’ i gcló aige in An tUltach, Eanáir 1969
Tá cuntas ag Liam Ó Cuinneagáin air in An tUltach, Márta 1998 (‘Lámhscríbhinní Gaeilge Éamainn Augustus Mhic Aonghusa’), mar aon le liosta d’fhoinsí eolais agus le clár na LSS, agus tá cuntas ag Réamonn Ó Muirí in Lámhscríbhinn staire an Bhionadaigh: Comhrac na nGael agus na nGall le chéile, 1994
Is ar 30 Iúil 1813 a cailleadh é, de réir alt Sheáin Uí Chearnaigh in in An tUltach, Feabhra 2002, ina lóistin i Sráid San Séamus i mBaile Átha Cliath agus cuireadh sa reilig áitiúil é.
Tá tuilleadh eolais faoin mbeatha seo ar fáil ar shuíomh gréasáin Dictionary of Irish Biography anseo.
Roimhe sin bhí cuid de in An tUltach ag Éamonn Ó Tuathail[B2]
In An tUltach, Feabhra 1954 (‘Dánta de chuid Uladh: An teach a ndearnadh Ballóg De’) deir Éamonn Ó Tuathail[B2]: ‘Is cosúil gur duine amháin an Diarmuid Mac an Bhaird a chum an dán atá i gcló anseo agus an Diarmuid (Mac Laoisigh) Mac an Bhaird a rinne tuireamh ar Thadhg Ó Rodaighe[q.v.] i mbliain a 1689 (Cat
In An tUltach, Aibreán 1928 tá péire dán in eagar ag Éamonn Ó Tuathail[B2]: ‘Dá mbeinnse im’ údar Gaelach’; ‘Fíorchaoin fáilte dhuit go buan’
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Bhí sé seo ar dhuine de bhunaitheoirí Chumann Peile na Gaeltachta i 1969 agus ina uachtarán air; deir Pádraig Ó Baoighill in An tUltach, Feabhra 2002 gurbh é a bhí ar thús cadhnaíochta san fhiontar sin
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Tá cuntais iarbháis ar an bhfeadánaí seo in An tUltach, Nollaig 1994 agus in Anois 24-5 Meán Fómhair 1994
D’fhoilsítí a dhéantús filíochta agus a aistriúcháin ar dhánta Spáinnise in Fearsaid, Feasta, An tUltach, Teangadóir, Comhar
Ó 1924 ar aghaidh, bhíodh idir aistí agus scéalta aige in: The Standard, The Irish Statesman, The United Irishman, An tUltach, Fáinne an Lae, Iris an Fháinne, Humanitas, An Camán, An Phoblacht, Irish Press
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Bhíodh aistí, aistriúcháin agus scéalta aige in Humanitas, Ar Aghaidh, An tUltach
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Gheofar eolas ar an bhfile Gaeilge is Béarla seo in: The white page/An bhileog bhán: twentieth-century women poets (1999), in eagar ag Joan McBreen; ag Seán Ó Cearnaigh in Scríbhneoirí na Gaeilge 1945-1995 (1995); in alt le Risteárd Ó Glaisne in An tUltach, Deireadh Fómhair, 1991; agus in agallamh a rinne sí le le Siobhán Ní Fhoghlú in Comhar, Meán Fómhair 1991
Tchítear domsa gur ag an tseanbhunadh Ghaelach atá spiorad agus cultúr ard na Meán-Aoise beo go fóill, rud atá imithe as an Eoraip uilig’ (athchló in An tUltach, Aibreán 2002 ar shliocht as alt a bhí aige san iris sin in Aibreán 1947)
Tá cuntas ar mhuintir seo Mhicí ag Cathal Póirtéir in Micí Sheáin Néill: scéalaí agus scéalta, 1993 agus tá cuntais iarbháis ar Bhidí ag Pádraig Ó Baoighill agus Máire Mhic Niallais in Anois 13-14 Aibreán 1991 agus ag Pádraig Ua Cnáimhsí in An tUltach, Aibreán 1992
Tá cuntais air ag Pádraig Ó Baoighill in Donegal Annual, 1998 agus in An tUltach, Iúil 1997
Tá cuntas air: ag Proinsias Ó Conluain in An tUltach, Feabhra, 2002; ag Nollaig Ó Gadhra in Foinse 6 Eanáir, 2002; agus ag Proinsias Mac An Bheatha[q.v.] in I dTreo na Gréine, 1987
Scríobhadh sé ailt agus léirmheasanna in An Sagart, An tUltach, Focus, Lá, Theology, New Divinity..
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Tá cuntas ar an aistritheoir seo ag Uinsionn Ó Domhnaill in Donegal Democrat 2 Samhain 1995 agus ceann in An tUltach, Samhain/Nollaig 1995 ag Pádraig Ó Baoighill
Please go to http://www.ainm.ie/ for more information.
2010
Ba é sáramhránaí Ghaeltacht Thír Chonaill é ar feadh dhá scór bliain, dar leis an gCairdinéal Tomás Ó Fiaich san aitheasc a thug sé cois na huaighe (i gcló mar aon le hómós Phádraig Uí Ádhmaill [q.v.] in An tUltach, Deireadh Fómhair 1984)
Bhí tosaithe aige ar scéalta agus aistí a chur i gcló in An tUltach in 1927 agus bhí ag aistriú don Ghúm ó 1929
Ta léirmheas ag Anton Mac Cába (An tUltach Meitheamh 2006) ar dhá leabhar le Joseph Martin (The GAA in Tyrone –The Long Road to Glory agus The GAA in Tyrone – The Road to Greatness 2004-5)
‘Gaeltacht ba ea an ceantar le linn óige Phádraig, ach is leir ar litir a scríobh sé ar 8 Lúnasa 1853 chuig George Petrie [q.v.] (i gcló ag Niall Comer in An tUltach, Iúil 2005) i dtaobh bhailiú na n-amhrán nach raibh labhairt na Gaeilge aige ag an am sin: ‘My only regret is that I have so little time and cannot speak Irish
Chuir Gearóid Mac Niocaill críoch ar an obair agus foilsíodh é 1983.
Ó 1948 i leith bhíodh ailt aige go minic in An tUltach
Rinne ‘Fiach Fánach’ [Aindrias Ó Baoighill] [q.v.] an cur síos seo air in An tUltach, Feabhra 1952: ‘Bhí sé ina thimire le Conradh na Gaeilge san am agus ghair sé isteach sa scoil trathnóna amháin go bhfeicfeadh sé caidé mar a bhíomar ag fáil ar aghaidh leis an teanga
Ach tar éis cuairte ar Mhanainn in 1932 agus ar an mBriotáin an bhliain dár gcionn chas sé ar ais go tobann ar na teangacha Ceilteacha.
Chaith sé tamall leis an mheánmhúinteoireacht, le teagasc na Gaeilge agus mar oifigeach fiosrúcháin faoin Roinn Leasa Shóisialaigh i gcontaetha éagsúla sular ceapadh é ina aistritheoir i dTeach Laighean i nDeireadh Fómhair 1943.
Bhí duaislitir i gcló aige in Banba nuair a bhí sé 16 bliana d’aois agus lean sé air ag scríobh sna 1920idí agus sna 1930idí do na hirisí Gaeilge go léir agus go háirithe do An tUltach ón am ar bunaíodh é
D’aistrigh sé scéal William Carleton, ‘Tubber Derg’ go Gaeilge faoin teideal ‘Tobar Dearg’, é ina chodanna in An tUltach, Feabhra 1931-Meitheamh 1932
Ina dhiaidh sin bhíodh aistí agus scéilíní aici in Inis Fáil, An Crann, Young Ireland, An tUltach, Béaloideas agus dánta aici in Timire an Chroí Ró-Naofa
“Ón uair gur foilsíodh an chéad imleabhar den duanaire seo is minic a moladh an obair go léir ó shin agus ní haon ionadh é”, a dúirt an tAthair Lorcán Ó Muireadhaigh in An tUltach, Aibreán 1930
Scríobh Séamus Ó Saothraí cuntas air faoin teideal ‘Duine de laochra na Gaeilge’ in An tUltach, Meán Fómhair 1985; tá cuntais air freisin in Cork Historical and Archaeological Society Journal Iml
Bhí Gaeilge aicisean freisin más fíor a bhfuil ar fhoirm an Daonáirimh.
Deir Peadar Ó Dubhda[B1] in An tUltach, Samhain 1963, go mba bhailitheoir cúramach é agus bhíodh Peadar ina theannta go minic
Seol ar an ríomhphost
Scaip ar Facebook
Scaip ar Twitter
