Líon alt a bhfuil an ghné seo luaite iontu: 44
Tar éis siléig na gcianta ag an Eaglais Chaitliceach Rómhánach is aige a bhí an post ba mhó sa tír a d’fhéadfadh, mar a mheas daoine, fónamh don teanga, ollúnacht na Gaeilge i Maigh Nuad.
Tá eolas ina thaobh in Leabhar an Athar Eoghan: the O’Growney memorial volume, [1904] in eagar ag Agnes O’Farrelly [Úna Ní Fhaircheallaigh] [B1], in Eoghan Ó Gramhnaigh: beathaisnéis, 1968 le Seán Ó Ceallaigh, in aistí le Donnchadh Ó Floinn, Mairéad Ní Choinmhidhe agus Seán Ó Ceallaigh in Irisleabhar Mhaigh Nuad 1963, in uimhir speisialta de An Sagart in 1963, agus in aiste le Pádraig Ó Fiannachta in ‘Maigh Nuad agus an Ghaeilge’, Léachtaí Cholm Cille XXIII, 1993.
I mBéal Átha Faithlinn, Baile Átha Buí, Co ··· Luaitear fáthanna éagsúla leis an spéis seo: go bhfaca sé an teanga i gcló in Young Ireland; go bhfaca sé sean-Bhíobla Gaeilge sa chliarscoil in 1877—ach deir Mairéad Ní Chonmhidhe in Irisleabhar Mhaigh Nuad 1963 gurb é a bhí ann cóip d’eagrán 1822 de theagasc críostaí Uí Dhuinnshléibhe; gur bhuail sé lá le Johnny Gantly, cainteoir cumasach Gaeilge a bhí ina thraenálaí capall.
Dhéanadh sé a dhícheall i Maigh Nuad caidreamh a dhéanamh le Gaeilgeoirí ar nós Sheáin Maolmhuire Uí Raghallaigh [B1] agus Risteaird de Hindeberg [B2] agus le leithéidí Peter Yorke [B2] agus Lorcáin Uí Chiaráin [q.v.] ··· They have made more readers of Irish, introduced far more people to the study of the Irish language, than all the other works that have ever been published’ (Leabhar an Athar Eoghan l.135).
Dúirt Donnchadh Ó Floinn fúthu in Irisleabhar Mhaigh Nuad 1963: ‘Ní furasta do mhuintir an lae inniu an fuadar agus an flosc chun léinn a shamhlú a tháinig faoi gach aicme daoine in Éirinn de thairbhe na leabhairíní beaga glasa úd a cheap an tAthair Eoghan
In Irisleabhar Mhaigh Nuat 1929 bhí ‘Dornán Cnuais ó Chuantaibh’ i gcló aige agus cuid de chaint Chléire ann ··· Nuair a chinn an cliarlathas i 1966 ar leagan den Bhíobla iomlán a chur ar fáil cheap siad é ina bhall den choiste stiúrtha.
Tugtar suas dó gur chuir sé meanma nua i gCuallacht Cholm Cille agus in Irisleabhar Mhaigh Nuad agus is sórt festschrift an uimhir speisialta de An Sagart a foilsíodh nuair a bhí sé ag fágáil na cathaoireach sa choláiste le dul i bhfeighil pharóiste Bhanríon na Síochána i mBré i 1964
Bhí Brian Mac Thréinfhir ina mhac léinn ann san am agus scríobh seisean faoi Shéamas in Irisleabhar Mhaigh Nuat, 1934: ‘Togha mic léinn ··· Ach is dóigh le Micheál Ó Duibhir (Irisleabhar Mhaigh Nuad 1969) nár dhealraigh go raibh na hacmhainní aige atá riachtanach chun litríocht smaointeach a chruthú
Tá cuntas air ag Risteárd Ó Glaisne in Irisleabhar Mhá Nuad, 1988 (‘An Moinsíneoir Pádraig Eric Mac Fhinn’) ina bhfuil sleachta as na litreacha, a bhfuil eolas beathaisnéiseach i gcuid díobh, a chuir sé chuig Risteárd i gcaitheamh 36 bliain, agus tá cuntas ag a iardhalta Máirtín Ó Flathartaigh in Anois 19 Iúil 1987 ··· Ó 1910 amach bhíodh aistí aige in irisí mar An Claidheamh Soluis, An Branar, An Síoladóir, An Stoc, Irisleabhar Mhá Nuad, Galway Historical and Archaeological Society Journal, Irish Book Lover, An t-Éireannach
D’aistrigh sé ábhar ón nGréigis a bhí i gcló i bhfad ina dhiaidh sin in Irisleabhar Mhá Nuad agus in Léachtaí Cholm Cille
Tá ábhar aige in Newbridge College Annual, An Síol, Comhar, Kildare Archaeological Society Journal, Feasta, The Furrow, An Sagart, Irisleabhar Mhá Nuad ...
In Irisleabhar Mhá Nuad, 1995 (‘Craobh na hAiséirí, Glúin na Buaidhe agus Bunú Inniu’) deir Dorothy Ní Uigín gurbh é ba mhó ba chúis le forbairt ‘Leathanach / Roinn na Mac Léinn’ sa pháipéar agus go raibh díolachán ollmhór ar an nuachtán mar gheall air, go háirithe le linn na 1950idí agus na 1960idí.
Go tobann i 1984 fágadh Séamas gan phost
a chur san áireamh, tá breis is seasca mír sa liosta sin: tá siad in irisí mar An Sagart, Irisleabhar Muighe Nuadhat, Franciscan College Annual, Irish Sword, Archivium Hibernicum, Seanchas Ardmhacha, Collectanea Hibernica, Irish Ecclesiastical Record ...
In Irisleabhar Mhá Nuad, 1995 (‘Craobh na hAiséirí, Glúin na Buaidhe agus Bunú Inniu’) tá cuntas air ag Dorothy Ní Uigín
I 1970 a thosaigh sé mar eagarthóir ar An Timire i gcomharbacht ar Sheosamh Ó Murthuile[q.v.].
Bhí ábhar i nGaeilge agus i mBéarla i dtaobh spioradáltacht na nGael á fhoilsiú aige ó na 1950idí ar aghaidh in Feasta, The Furrow, Capuchin Annual, Studies, Comhar, Irisleabhar Muighe Nuadhat ...
Tá eolas air in: Inniu 4 Aibreán 1983; in I dTreo na Gréine, [g.d.] le Proinsias Mac an Bheatha[q.v.]; ina leabhar féin Óige an Dearthár, 1973; ag Dorothy Ní Uigín in Irisleabhar Má Nuad, 1995 (‘Craobh na hAiséirí, Glúin na Buaidhe agus Bunú Inniu’); ag Seán Ó hUrmoltaigh [q.v.] in Agus, Aibreán 1992 (‘Fear Bunaithe INNIU’)
In Irisleabhar Mhá Nuad, 1995 (‘Craobh na hAiséirí, Glúin na Buaidhe agus Bunú Inniu’) tugann Dorothy Ní Uigín cur síos ar a shaothar ar son Inniu: ‘Ar 26 Eanáir 1951 cuireadh tús le “Scéal Lorgaireachta” le Cathal Ó Sándair; sraith scéalta a bhí anseo do dhaoine óga a raibh Réics Carló ina laoch iontu
Seachas an aiste ‘Gaidhilg Chonndae Dhoire’ in Irisleabhar Mhaigh Nuad, 1923/24 níor fhoilsigh sé aon rud agus b’fhéidir gurbh é sin an fáth gurbh annamh a luaití a ainm.
Ar 22 Bealtaine 1897 (Irish-born Secular Priests in Scotland 1829-1979, 1979 le Bernard Canning) a rugadh é i nGleann Gamhna, Baile na Scríne, Co
In Irisleabhar Mhá Nuad, 1986 foilsíodh an aiste ‘Caidé a d’imigh ar Fhear na hAislinge?’, aiste critice a moladh go hard
Cheana féin bhí aistí staire á scríobh aige in Louth Archaeological Journal – bhí sé ar dhuine de bhunaitheoirí Chumann Seandalaíochta Chontae Lú in 1903 – agus in Irisleabhar Mhaigh Nuad
William Mahon in Irisleabhar Mhá Nuad 2008 (2009)
B’fhile agus scoláire é, a bhí ina eagarthóir ar feadh breis agus daichead bliain ar Léachtaí Cholm Chille agus Irisleabhar Mhá Nuad mar aon le hirisí agus leabhair eile, ach thar aon ní eile is é An Bíobla Naofa (1981), a raibh Pádraig mar eagarthóir air agus mar aistritheoir ar chuid mhór de, a bhuanaíonn a chuimhne.
Sa Phaideac, Baile Móir, buailte ar Bhaile an Ghóilín, taobh thiar den Daingean, a rugadh Pádraig Ó Fiannachta, ar an 15 Feabhra 1927, an ceathrú duine d’ochtar clainne a bhí ar Sheán Ó Fiannachta agus Nóra ‘Nean’ Ní Uallacháin ó Leataoibh Meánach, i bparóiste an Fheirtéaraigh
Bhí sé seal ina scrúdaitheoir seachtrach ag Ollscoil na hÉireann, Maigh Nuad, agus ag Ollscoil na Banríona, Béal Feirste, d’iarchéimithe Ph.D.
Idir 1962 agus 2016 bhí saothar a phinn á fhoilsiú go dílis rialta i dtréimhseacháin éagsúla: Irisleabhar Mhá Nuad, An tUltach, Comhar, Seanchas Ard Mhacha, NIMLA: Journal of the Modern Language, Derriana, Raithneach, Journal of the South Derry Historical Society, The Furrow agus is iomaí alt a bhí aige ar The Irish Times
Tá sé curtha san Uaimh.
Bhí aistí i gcló aige ó 1924 ar aghaidh in Irisleabhar Mhaigh Nuad, Éigse, Bonaventura, An Camán, An Stoc, Ar Aghaidh, Scéala Éireann, Guth na nGaedheal, An Gaedheal...
Anyone who has read your lecture on Irish composition (“Do scríobhadh na Gaeilge”) in this year’s [1911] Irisleabhar Muighe Nuadhat will be able to appreciate the extent to which you have assimilated the native Irish mode of thought
Séamus Ó Grianna[B2] a bhí ina eagarthóir ar an bpáipéar ag an am agus is dóigh gurbh eisean a scríobh an teistiméireacht sin ar a fheabhas a bhí an teanga ag Pilib.
Faoi ‘Bhaldraithe’ a bhí an fógra báis agus is faoin leagan sin a scríobh sé aistí agus scéalta agus ábhar béaloidis in An Lóchrann, An Claidheamh Soluis, Timire Chroí Naofa Íosa, Irisleabhar Mhaigh Nuad, An Chearnóg, Béaloideas..
Tá an aiste ‘An Dochtúir Séamas Ó Ceallaigh agus na hullmhúcháin d’Éirí Amach na Cásca 1916’ ag Nollaig Ó Muraíle in Irisleabhar Mhá Nuad 2005
Bhí sé ar bhunaitheoirí Chuallacht Cholm Cille ann agus ina eagarthóir ar Irisleabhar Mhaigh Nuad
Bhí sé ina eagarthóir ar Irisleabhar Muighe Nuadhad i 1934
“Tá dealramh aige leis na seanscéalta Fiannaíochta a insítear cois tine oíche gheimhridh sa Ghaeltacht”, a dúradh faoi in Irisleabhar Mhaigh Nuad (1924)
I 1912, bhí ‘Dán an Toir’, a fuair sé óna mháthair, in eagar aige in Irisleabhar Mhaigh Nuat
Scríobh Domhnall Ó Cathasaigh cuntas ar a shaol in Irisleabhar Mhaigh Nuad 1939.
Scríobh sé aistí in Wexford and South East of Ireland Archaeological Society Journal, Irish Book Lover, North Munster Archaeological Society Journal, Catholic Bulletin.
Tá an cuntas is faide ar a bheatha is a shaothar in Irisleabhar Mhuighe Nuadhad 1934
B’fhéidir gurbh é Liam Prút, ina aiste chuimsitheach ‘Cúrsaí Aistriúcháin an Stáit’ in Irisleabhar Mhá Nuad 1996-97, 1997, a luaigh den chéad uair gurbh é Domhnall Mac Grianna[q.v.], Eagarthóir an Ghúim, a d’aistrigh The Graves of Kilmorna
Bhí aistí agus scéalta aige in An Claidheamh Soluis agus Irisleabhar Mhaigh Nuad idir 1906 agus 1912.
Thugadh sé tacaíocht don IRA le linn Chogadh na Saoirse agus bhí air féin dul ar a choimeád
Ní cosúil go raibh aon rud i gcló roimhe sin aige seachas cúpla aiste in Irisleabhar Mhaigh Nuad
Bhí cúpla aiste aige in Irisleabhar Mhaigh Nuad i 1915-17
Tá alt ag Pádraig Ó Fiannachta, mar aon le dán ag comóradh ochtó bliain a bheith slán aige, in Irisleabhar Mhuighe Nuadhat, 1963.
Phós sé Siobhán Ní Shúilleabháin, múinteoir scoile agus ball de Chumann na mBan
Bhíodh ábhar aige in Éigse, Catholic Survey, Celtica, Irisleabhar Mhuighe Nuadhat, Collectanea Hibernica, Archivium Hibernicum, The Furrow, Archivum franciscanum historicum, Irish Ecclesiastical Record, Clogher Record, Assisi, An tIrisleabhar, Studia Hibernica, Inniu, An Sagart.
Déanann Donnchadh Ó hAodha cur síos air in Irisleabhar Mhuighe Nuadhat, 1961 (‘Triúr Scoláirí’).
In Vogtendorf, gar do Kronach, in Franconia Uachtar, an Ghearmáin, a rugadh é ar 22 Iúil 1806
35’); in Journal of the Cork Historical and Archaeological Society, 1903 ag James Coleman; in Irisleabhar Mhá Nuad, 1913 ag T de R; ag John Mulcahy in Old Blarney, Imleabhar 1,1968; ag Breandán Ó Conchúir, mar aon le liosta a lámhscríbhinní san Acadamh Ríoga agus sa Leabharlann Náisiúnta, in Scríobhaithe Chorcaí 1700-1850, 1982; ag J.P
In Irisleabhar Muighe Nuadhat, 1957 (‘Aistriúcháin ar an Leabhar Aifrinn’) tugann Pádraig Ó Súilleabháin O.F.M
Tá aiste fhada ar a shaol is a shaothar ag Art Ó Beoláin in Merriman agus filí eile (1985) agus ag Pádraig Ó hÉaluithe tá an t-alt ‘Piaras Feiritéar – laoch agus file’ in Irisleabhar Muighe Nuadhat (1960)
In An duanair, 1600-1900 (1981) deir Seán Ó Tuama agus Thomas Kinsella: ‘An té ar mhaith leis léargas a fháil ar an difríocht idir traidisiún liteartha na hÉireann agus traidisiún liteartha Shasana san aois sin, níor mhiste dó an duan tíriúil Nollag seo a léamh taobh ar taobh le Ode on the morning of Christ’s nativity a scríobh scoláire mór Laidine eile a bhí comhaimseartha le Mac Aingil, John Milton.’ Is le Richard Crashaw (1613–45) is túisce le Tadhg Ó Dúshláine comórtas a dhéanamh (‘Athléamh ar Aodh Mac Aingil’ in Irisleabhar Mhá Nuad, 1975–76)
Tuairimíonn Nollaig Ó Muraíle (in Irisleabhar Mhá Nuad, 1990) gur dóigh gurbh iad Micheál agus Gréagóir Ó Caiside, a luaitear i ndaonáireamh áitiúíl agus a raibh cónaí orthu in ‘Drissughan,’ a dheartháireacha
An fabht is mó sa bheatha, dar le Breathnach, gur chuir Lughaidh a laoch ar chomhchéim le hAodh Ó Néill.
Deir Breathnach freisin: ‘It was a medium of reference for the use of the writers of the Four Masters, thrown together during the compilation of those Annals.’ In Irisleabhar Mhá Nuad, 1994 (‘Beatha Aodha Ruaidh Uí Dhomhnaill: Beathaisnéis de chuid an Renaissance’) cuireann Mícheál Mac Craith roimhe a thaispeáint nach breithiúnas cóir é sin agus is é an focal deiridh aige: ‘Bíodh nár tháinig ann do na focail biography/ biographie/ biografia go dtí lár an tseachtú haois déag, bhí síolta an genre nua liteartha seo á gcur le breis agus céad bliain roimhe sin
The moiety of the half quarter of Anaboo, being one tate; and the moiety of the half quarter of Aghcorrboy, one tate; in all, 120 acres.’
Tá seacht gcinn dá dhánta as ‘Leabhar an Chaiptín Samhairle Mac Domhnaill’ (‘Leabhar Uí Chonchubhair Dhuinn’) in eagar ag Pól Breathnach[B2] in Irisleabhar Mhuighe Nuadhad, 1929
Tá eolas níos deimhnithí ag Ciarán Mac Murchaidh in Irisleabhar Mhá Nuad
In Irisleabhar Má Nuad, 1995 (‘Craobh na hAiséirí, Glúin na Buaidhe agus Bunú Inniu’) déanann Dorothy Ní Uigín suimiú ar na heachtraí tábhachtacha ina shaol
Seol ar an ríomhphost
Scaip ar Facebook
Scaip ar Twitter
