Líon alt a aimsíodh: 14
Deir an Coileánach faoi Bhrian Ó Ceallaigh in Oidhreacht an Bhlascaoid: ‘B’é dhuine ba thábhachtaí díobh Brian Ó Ceallaigh agus iad go léir a thógaint le chéile, mar b’é seo an té ba bhun le Allagar na hinise agus An tOileánach agus n’fheadar cé méid eile de litríocht an Bhlascaoid a scríobh’ ··· In Scríobh 4, 1979 (in eagar ag Seán Ó Mórdha) tá cur síos ag an gCoileánach ar chaidreamh Thomáis ar Bhrian Ó Ceallaigh agus an Seabhac ··· Ba é a dúirt Brian Ó Nualláin[q.v.]: ‘I read contemporary literature in five languages ... ···
Thosaigh Tomás ar chín lae a scríobh le cur chuig Brian Ó Ceallaigh agus is é ar 5 Nollaig 1918 an dáta tosaigh sa leabhar Allagar na hinise (1928) a bunaíodh ar ábhar an chín lae sin arbh é an Seabhac a rinne eagarthóireacht air ···
Rinne an Seabhac cur síos in 1937 ar an gcaoi ar thathantaigh Brian Ó Ceallaigh ar Thomás scéal a bheatha a scríobh (i gcló in Tomás an Bhlascaoid)
Chuir sé aithne ar na cuairteoirí a thagadh go dtí an t-oileán, ar Robin Flower[B3] agus ar Bhrian Ó Ceallaigh[B1] go háirithe, agus bhí éifeacht acu air ··· Choinnigh sé dialann do Bhrian Ó Ceallaigh i rith na tréimhse 1923-24 ··· Thabharfá leat go raibh an Decameron ar cheann de na leabhair a thug cuairteoirí mar Bhrian Ó Ceallaigh[B1] chun an Oileáin—chonaic George Thomson cóip i dteach Mhuiris Uí Shúilleabháin[q.v.] uair ··· Scríobh Micheál de Mórdha in Inniu 3 Bealtaine 1974: ‘Thuas cois cnoic, i mBaile Bhiocáire, Dún Chaoin, a bhí a phluais scríbhneoireachta—bothán beag le ceann peilte ··· Imreoir maith fichille a bhí ann mar shampla (Micheál de Mórdha in Inniu)
Faoi 1964 bhí sé ina léiritheoir feidhmeach acu agus ba é a bhí mar bhéal múinte an bhliain sin ag léiritheoirí nua mar Sheán Ó Mórdha, Eoghan Harris agus Brian Mac Lochlainn ··· I measc na dtagairtí ina dhialann tagraíonn Ó Ríordáin do ‘shárGaeilge’ Aindreas agus deir Ó Coileáin (1982) gurbh iad Seán Ó Mórdha agus Aindreas a chuaigh i mbun na hidirghabhála ar son Uí Ríordáin chun go bhfoilseofaí alt leis gach Satharn in The Irish Times ··· Faoin teideal ‘Turas ar an nGealchathair’ (Scríobh 3, 1978 in eagar ag Seán Ó Mórdha) tá tuairisc dhraíochtúil ag Aindreas ar an tréimhse sin i gcomhluadar Uí Chadhain ··· Agus ba é a tuigeadh do Bhrian Mac Aongusa, duine dá chomharbaí sa cheannaireacht, go raibh ardmheas ag foireann Raidió na Gaeltachta i gcoitinne ar Aindreas agus sin de bharr gur thug sé seasamh ar leith don stáisiún nua seo agus i ngeall ar a eitic láidir oibre ··· Ní raibh, dar le Brian, agus é ag comhrá le húdair na Beathaisnéise, ach an dea-fhocal acu ina thaobh
Ó Mórdha in The Heart of Breifne 1, Uimh 3, 1980 (‘Fiachra Mac Brádaigh, Poet and Scribe of Central Cavan’) atá an cuntas is faide ··· Deir Ó Mórdha faoi na dánta sin: ‘He composed an Aisling, a Seachrán and a Faoistin as was expected of an 18th century poet but he invested each of them with a something of the exuberance and liveliness of his own personality ··· Deir Ó Mórdha nach leis an nglún chéanna a bhain an bheirt ar chor ar bith agus gur dóigh gurbh é Aodh Mac Domhnaill[B6] a dúirt ar dtús gur dheartháireacha iad ··· ‘A witty schoolmaster of Stradone in the County of Cavan, and a tolerably good poet’ an cur síos atá ag Éadbhard Ó Raghallaigh[B6] air faoin mbliain 1712 in A Chronological Account of nearly Four Hundred Irish Writers; chomh maith leis na dánta a bhfuil a dteidil luaite thuas liostaíonn sé trí cinn eile a bhí an uair sin i seilbh Phóil Uí Bhriain [B6]
An oíche sin i 1911 bhí sa teach ag 18 Sráid Hartstonge Íochtarach, Luimneach: Mary O’Sullivan, baintreach (49) a rugadh i dTriúcha, Droichead Uí Bhriain, Co ··· Chuaigh sé i léig nuair a fuair sé bás (Máirín Ní Mhuiríosa[B1] in Scríobh 5, 1981, in eagar ag Seán Ó Mórdha)
Ó Mórdha in Clogher Record 1957/59 ··· Fuair John Tankard, tábhairneoir ag 4 Pill Lane, seilbh ar roinnt eile agus tháinig an fuíoll i seilbh Bhriain Uí Dhoirnín, siopadóir leabhar agus foilsitheoir a d’imigh go Meiriceác.1799
Producer: Seán Ó Mórdha ···
Sa réamhrá le Clann Uí Dhomhnalláin: the Story of a family deir sé: ‘Is trua liom gan an leabhrán seo ar fad a scríobh i nGaeilge an teanga ba mhó a raibh taithí scríbhneoireachta agam uirthi ar feadh mo shaoil, ach bheartaíos ar an mBéarla a úsáid ar mhaithe leo sin de mo ghaolta nach bhfuil go leor den Ghaeilge acu le go mbainfidís taitneamh as leabhrán sa teanga sin.’ I 1938 phós sé Mairéad (Peigí) Ní Bhriain (d’éag 2001), státseirbhíseach arbh as Droichead na Bandan di
Ba iad Brian Ó Mórdha, príomhoide i scoil náisiúnta, agus Bríd Ní Luineacháin, a bhí ina bunmhúinteoir cáilithe, a thuismitheoirí; in Butte, Montana, a rugadh Bríd, mar a raibh a hathair Pádraig, cainteoir dúchais Gaeilge as Bun Machan, Co ··· Ó Mórdha (2004) in eagar ag Ó Conaire ··· Ó Mórdha agus Coláiste Phádraig’ le Stiofán Ó hAnnracháin; tá ann freisin liosta den 170 píosa, idir aistí léannta, bhuncheapadóireacht, léirmheasanna, etc ··· Ó Mórdha
“Seoid náisiúnta atá imithe uainn,” a dúirt a dhlúthchara Micheál de Mórdha agus é ag labhairt ar a shochraid ···
Beagán le cois deich mbliana de na blianta pinsin sin a fuair sé agus, mar a dúirt sé san fhocal scoir sa dara cuid dá dhírbheatháisnéis, é anois: ar mo shuaimhneas, ag scríobh giota anseo is ansiúd agus ag seinm fo-phort i dtigh tábhairne Fhearguis Uí Fhlaithbheartaigh lena chois féin, Con Durham, Bríd Uí Bhriain agus Eric, an Francach Gaelach ag stialláil ar an mbodhrán
Bhí tábhacht leis an obair a rinne sé san Institiúid Ard-Léinn ar chláir den saothar a bhí curtha i gcrích ag James Carney [q.v.], Heinrich Wagner [q.v.], Breandán Ó Madagáin, David Greene [q.v.], Myles Dillon [q.v.], Ernest Gordon Quin [q.v.], Micheál Ó Briain [q.v.], agus Daniel Anthony Binchy [q.v.] ···
Bhí aithne aige ar Mháirtín Ó Cadhain [q.v.] agus tá aiste aige dar teideal ‘An Cadhnach agus speach na ciclipéide’ in Scríobh 3, 1978 in eagar ag Seán Ó Mórdha
Ba é an t-ollamh le Gaeilge a bhí i gColáiste Phádraig, Séamus Ó Mórdha (1915–2005), a mhol dó tabhairt faoin scríbhneoireacht agus ansiúd freisin a fuair sé deis luí isteach ar ábhar eile a thaitin go mór leis – an stair ···
Sa bhliain 1976 phós sé Caitlín Ní Shíthigh as Glas Naíon i mBaile Átha Cliath agus bhí beirt chlainne orthu, Áine agus Brian
D’fhás dlúthchairdeas idir Stiofán agus Séamas Ó Mórdha, a bhí ina cheann ar Roinn na Gaeilge nuair a ceapadh ina léachtóir é, agus bhí páirt nach beag ag an mbeirt acu san fhás agus san fhorbairt a tháinig ar an gcoláiste mar ionad oideachais agus léinn ó na 1960idí amach ··· Is éard a d’aithris Stiofán gurbh é críoch na cainte ag an Mathúnach agus faghairt ina shúil ná gur ‘rug sé bua Uile-Éireann ar Pháirc Chluain Torc san áit ar rug Brian Ború bua ar Dhanair!’ Níor mhiste a lua go mbíodh faghairt ina shúil féin agus go n-éiríodh an braon laochais ann agus é ar an taobhlíne le linn cluichí – níor spreagaí go dtí é
Tá aistí le Proinsias Mac Aonghusa, Aindreas Ó Gallchóir, Rolf Baumgarten agus Seán Ó Ríordáin[B3] in Scríobh 3, 1978 in eagar ag Seán Ó Mórdha agus tá ann freisin an dá chaint a chraol sé 11 agus 18 Bealtaine 1952 faoi na teidil ‘Páipéir Bhreaca’ agus ‘Páipéir Bhána’ ··· In Studies, Fómhar 2008, tá an t-alt ‘’Racism and Xenophobia in Máirtín Ó Cadhain’s Cré na Cille’ le Brian Ó Broin
Dúirt fear scannánaíochta clúiteach eile, Seán Ó Mórdha, gurbh é an scriptscríbhneoir par excellence é (Mac Con Iomaire) ··· Ann a rugadh an tríú duine clainne, Brian; cheana féin bhí Ruairí (1959) agus Máirín (1960) acu agus ina ndiaidh bhí Aindriú (1965) agus Rónán (1966-75)
Seol ar an ríomhphost
Scaip ar Facebook
Scaip ar Twitter
