Ó SÚILLEABHÁIN, Tomás Rua (1785–1848)
D’fhoilsigh Séamus Ó Fiannachta Amhráin Thomáis Ruaidh .i. The Songs of Tomás Ruadh O’Sullivan, the Iveragh poet (1914). In 1985, réitigh Máire Ní Shúilleabháin RSCJ eagrán nua ina bhfuil véarsaí breise agus beagán eile eolais. Ar an mBán Ard ar an mbóthar idir Doire Fhíonáin agus Com an Chiste i gContae Chiarraí a rugadh é. Bean de mhuintir Shiochrú a mháthair. B’fhéidir gur Tadhg a bhí ar an athair; bhí gaol aigesean le hEoghan Rua Ó Súilleabháin. Deir Breandán Breathnach in The man and his music ... (1996), san alt ‘The Pipers of Kerry’, gur phíobaire a athair agus go dtugtaí ‘Píobaire na bPluc’ air; deir sé gur mháistir rince agus fidléir ba ea Tomás féin. Bhí sé ar scoil i nGort na Cille agus bhíodh scoil aige féin i gCathair Dónall, Port Mhic Aoidh, agus anseo is ansiúd sa cheantar sin. B’fhéidir a rá gurbh é file oifigiúil Dhomhnaill Uí Chonaill é agus baineann go leor dá dhánta agus den bhéaloideas ina thaobh leis an laoch sin. Deir Máire Ní Shúilleabháin: ‘I gcoláiste i mBaile Átha Cliath a bhí sé ag an gConallach nuair a buaileadh breoite den chréachtadh [eitinn] é, sa bhliain 1822 is dócha, agus cuireadh go hospidéal an drochghalair é, i Sráid Chorcaí.’ B’fhéidir gur i gcoláiste oiliúna Chumann Phlás Chill Dara a bhí sé; bhí Ó Conaill i bhfabhar scéim an Chumainn sin i dtús báire. Is é an t-iomann ‘A Rí an Domhnaigh’ an píosa is aitheanta dá dhéantús agus tá cuid dá amhráin i mbéal an phobail go fóill, go háirithe ‘Amhrán na Leabhar’, ‘Is é Domhnall binn Ó Conaill caoin’, agus ‘An Gheadach á crú sa Ghleann’. Níor phós sé. Déanann Art Ó Beoláin trácht ar fhiúntas a chumadóireachta in Merriman agus filí eile (1985). Tógadh leacht ina ómós i nDoire Fhíonáin in 1928.
Tá tuilleadh eolais faoin mbeatha seo ar fáil ar http://dib.cambridge.org/ »
Diarmuid Breathnach
Máire Ní Mhurchú
Cuntas ar bheatha 1,769 duine atá sa suíomh seo, ainm.ie. Is daoine iad uile a raibh baint acu le saol na Gaeilge ó 1560 go dtí ár linn féin. Bunús agus príomhfhoinse an tsuímh an tsraith leabhar Beathaisnéis le Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú.
Eolas
There are 1,769 biographies on this site. All of the featured lives, from 1560 to the present day, had a connection to the Irish language. The contents of the site are based on the series Beathaisnéis by Diarmuid Breathnach and Máire Ní Mhurchú.
Info
