NÍ SHÉAGHDHA, Nóra (1905–1975)
I mBaile an Mhúraigh i bparóiste an Fheirtéaraigh, Co. Chiarraí, a rugadh Nóra Ní Shéaghdha ar 20 Eanáir 1905. Ba é Tomás Ó Séaghdha, Baile an Mhúraigh, a hathair agus ba í Nóra Ní Shéaghdha nó Norrie Dan ón mBaile Loiscthe a máthair. Col ceathracha í Nóra agus athair Mhichíl Uí Shé, craoltóir agus iar-Cheannasaí Raidió na Gaeltachta. Leasuncail di athair an fhile Micheál Dainín Ó Sé.
Fuair sí bunscolaíocht i Scoil Chill Chuain agus cuireadh ansin í go dtí meánscoil Chlochar Thobar Mhuire i dTrá Lí agus bhuaigh sí áit i gColáiste Oiliúna Mhuire gan Smál i Luimneach. Nuair a cháiligh sí mar bhunmhúinteoir in 1927 fuair sí post i Scoil an Bhlascaoid. Chaith sí seacht mbliana ann agus baineann a céad leabhar Thar bealach isteach (1940) leis an tréimhse sin. Deir sí ann: “Ní raibh aon tuairim ná aon eolas agam ar an mBlascaod ach oiread is bhí agam ar an Afraic”. Bhí sraith alt i gcló aici in Inniu (8 Márta, 26 Aibreán, 24 Bealtaine, 26 Iúil 1974) ar Thomás Ó Criomhthain, ar Pheig Sayers agus ar shaol an oileáin.
Fuair sí post cúntóra i Scoil Naomh Erc ansin. Phós sí Dónall Ó Héalaí ó Chill Gharbháin. Bhí seisean ina bhainisteoir ar uachtarlann na Feothanaí. Bhí triúr clainne acu: Pádraig Ó Héalaí, scoláire Gaeilge agus béaloidis, agus beirt iníonacha.
Scríobh sí freisin: Peats na baintreabhaighe (1945), úrscéal; Dún an Óir, dráma trí ghníomh a chraol Radio Éireann in 1960; an chaibidil ‘Póstaí agus cleamhnaistí’ in Céad bliain 1871–1971 in eagar ag Micheál Ó Ciosáin (1973).
D’aistrigh sí drámaí le Lady Gregory, Synge, M.J. Molloy, B. G. McCarthy, John Murphy. Ní chun a bhfoilsithe a rinne sí an obair seo ach le haghaidh a léirithe. Bhí ardspéis aici i gcúrsaí drámaíochta ina ceantar féin. Ba í a d’áitigh ar Radio Éireann An Baile Seo ’Gainne a chraoladh mar shraith drámatúil agus cainteoirí dúchais ó Chorca Dhuibhne sna páirteanna. Chraoladh sí cainteanna ar ábhair éagsúla ar an raidió. In Leoithne Aniar, 1982 tá agallamh a rinne sí le Pádraig Tyers i dtaobh na mblianta a chaith sí sa Bhlascaod. Foilsíodh An Blascaod trí fhuinneog na scoile, cnuasach scríbhinní Nóra ar ghnéithe éagsúla de shaol an Bhlascaoid, in eagar ag a mac Pádraig Ó Héalaí in 2015.
Fuair sí bás ar 20 Iúil 1975.
Diarmuid Breathnach
Máire Ní Mhurchú
Cuntas ar bheatha 1,769 duine atá sa suíomh seo, ainm.ie. Is daoine iad uile a raibh baint acu le saol na Gaeilge ó 1560 go dtí ár linn féin. Bunús agus príomhfhoinse an tsuímh an tsraith leabhar Beathaisnéis le Diarmuid Breathnach agus Máire Ní Mhurchú.
Eolas
There are 1,769 biographies on this site. All of the featured lives, from 1560 to the present day, had a connection to the Irish language. The contents of the site are based on the series Beathaisnéis by Diarmuid Breathnach and Máire Ní Mhurchú.
Info
